Als neo-impressionist werkte Stefaan Vermeulen de voorbije jaren aan een uitgebreide reeks grote en kleinere landschappen. De focus die hij de laatste jaren legt op het schilderen van landschappen is geen vlucht uit de realiteit, zijn werk hoort thuis in onze tijd. Het nodigt de toeschouwer uit om anders naar de wereld te kijken, niet vanuit een nostalgische reflex maar zorgzamer en trager, met meer overleg en reflectie. Hoe kunnen we koesteren zonder behoudsgezind te zijn?
De werkelijkheid die Stefaan rondom zich ziet, doet zich naar zijn gevoel vaak onverklaarbaar poëtisch voor. Misschien is dat het oog van de kunstenaar, die niet praktisch of problematisch kijkt, maar die gewoon geïnteresseerd is in de verschijning van de werkelijkheid? Hetgeen hij ervaart wanneer hij dat doodgewone ziet, wil Vermeulen graag vertalen. Maar het onderwerp en zeker de romantische betekenis van een beeld zijn daarbij niet van belang.
Vermeulen gebruikt de middelen van een abstract schilder om uiteindelijke een figuratief resultaat te krijgen.
Het is in de vertaling naar verfstreken dat hij die ervaring voor de kijker wil herhalen, zonder gebruik te maken van het oorspronkelijk verhaal dat hij zag. Het uiteindelijke schilderij is dus niet gewoon een afbeelding van een landschap, het zou autonoom het oorspronkelijke beeld moeten vervangen. Onderwerp of plaats zijn niet van belang, wel de textuur op het doek, de verfstreken en dat deel van zijn acties dat zichtbaar is voor de toeschouwer. Speciaal daarin is dat het resultaat figuratief is. Zo gebruikt hij de middelen van een abstract schilder om uiteindelijk een figuratief resultaat te krijgen.
Vermeulen: “Dat ik de laatste jaren vooral aan het werk ben geweest als landschapsschilder, is een keuze die een beetje als vanzelf is gegaan sinds ik in Haspengouw woon. Dat schilderen van landschappen doe ik niet vanuit een romantische benadering, ik stel me veel meer de vraag ‘hoe’ ik iets wil afbeelden.”
Licht en kleur primeren
Stefaan Vermeulen werd op 6 oktober 1966 geboren in Hasselt, maar groeide op in Genk. Aan de hogeschool in Genk kreeg hij les van Hugo Duchateau en Ado Hamelrijck, die beiden van grote invloed zijn geweest op zijn later werk als schilder en beeldend kunstenaar.
Hoewel soms met humor gelaagd, spreekt uit zijn tekeningen en schilderijen ook een wrange en wat melancholische blik op de werkelijkheid. Hij baseert zich daarbij losweg op fotomateriaal om in vele lagen transparant acryl op doek of paneel een poëtische, semi-realistische weergave te creëren. Zo wordt het onderwerp ondergeschikt aan licht en kleur, die beiden met schijnbaar onbezonnen en ruwe verfstreken worden neergezet.
“Dat ik nu vooral landschapsschilder ben, is een keuze die vanzelf is ontstaan sinds ik in Haspengouw woon.“
Zoals Stefaan Vermeulen het formuleert: “Ik probeer het helder uit te leggen; de kern van de kwestie is dat onderwerp of verhaal maar een heel klein en zelfs verwaarloosbaar deel van mijn werk zijn. Wat wel belangrijk is: de verfstreek, de textuur, de manier van schilderen en van uitbeelden, het ‘onaffe’, het evenwicht tussen wat ik wel en niet afbeeld, en tussen datgene wat ik controleer en datgene wat ik niet controleer en gewoon aan de verf overlaat (bepaalde schakeringen, hoe de verf over het doek loopt,…) Mijn penseelstreek is dan ook vaak bewust wat onbehouwen, dilettant,… Ik wil met andere woorden bewust niet goed schilderen, maar zoveel mogelijk overlaten aan toevalligheden. Links en rechts de rivier wat bijsturen of indammen dus, maar voor het grootste deel gebeurt alles zoals het gebeurt.”
Van het platteland naar de stad
Stefaan Vermeulen woont en werkt nu al ruim 10 in zijn studio aan huis, in een piepklein dorpje dat ligt verscholen in de Haspengouwse heuvels. En hoewel dat landschap in het voorbije decennium steeds weer inspireerde, vond Vermeulen de tijd rijp om een tweede atelier te vestigen in het nabijgelegen Borgloon. Deze historische provinciestad herbergt een geschiedenis van meer dan 1000 jaar en dat voel je in de straten en de gevels. Want ook de stad inspireert, het platteland hoeft geen dwingende maatstaf te zijn om koesterend beeld op doek vast te leggen. De nieuwe schilderstudio zal trouwens een uitvalsbasis worden om bredere projecten aan te vatten, waarbij Vermeulen kunstenaarspraktijk volledig deel wordt van het creatieve en kunstzinnige traject dat Borgloon in de voorbije jaren al toonde. Ook naar die meer stedelijke omgeving kan je immers met verlangen, respect en zorgzaamheid kijken.
